منتول چیست ؟ منتول (Menthol) یا جوهر نعناع یک ماده ی آلی با فرمول C₁₀H₂₀O است که به طور طبیعی از نعناع و سایر گیاهان مشابه استخراج می شود. البته می توان آن را در آزمایشگاه نیز تولید کرد. جوهر نعناع به صورت گسترده به عنوان طعم دهنده در تولید خمیر دندان ، کرم دندان ، شربت سینه و قطره های درمان گرفتگی بینی استفاده می شود.قبل از پرداختن به کاربرد های قطره منتول، ابتدا به معرفی این ماده می پردازیم:

قطره منتول چیست؟

طبق شواهدی که موجود است منتول (Menthol) حدود 2000 سال پیش در کشور ژاپن کشف و جداسازی شده است. در حالی که در غرب تا سال1771 هنوز این ماده کشف نگردیده بود. این ماده یک ترکیب آلی 10 کربنه است که در اثر سنتز مصنوعی ایجاد می شود و یا از نعنا و روغن نعنا به دست می آید. این ترکیب ماده مومی با ساختار بلوری به رنگ روشن یا سفید و در دمای اتاق به حالت جامد است و با افزایش دمای اتاق شروع به ذوب شدن می کند.

Menthol دارای دو مولکول انانتیومر میباشد که  منتولی که در طبیعت موجود میباشد به فرم (-) منتول است.

روش تولید منتول

برای تولید مواد اولیه مورد نیاز عبارتند از برگ نعنا (Arvensis) ، کاستیک سودا و اسید بوریک . کاشت نعنا در نزدیکی واحد تولیدی یکی از موارد مهمی است که بلاید مورد توجه قرار بگیرد .

ابتدا برگ های نعنا تقطیر بخار می شوند و محصولات آن کندانس و سپس به روغن نعنا و آب جدا می شوند . روغن نعنا خام در این مرحله توسط فیلتراسیون خلا پالایش شده و سپس تا حدود 5-10 درجه سانتیگراد سرد می شود تا کریستال های منتول حاصل شوند . سپس در طی مراحل سانتریفیوژ و درمان محصول خالص تولید می شود. کاستیک سودا و اسید بوریک برای حذف ترکیبات نامطلوب مورد استفاده قرار می گیرند .

خواص منتول کریستال:

این ماده که به صورت طبیعی در گیاهانی مانند نعنا، پونه و اکالیپتوس یافت می گردد کاربرد های فراوانی دارد. استفاده از این ماده چه در پزشکی و چه در صنایع دیگر بسیار متداول می باشد.

در ادامه ضمن مشاهده ساختار این ماده به شرح مختصری از خواص این ماده پرداخته شده است:

کاربرد های پزشکی:

1- منتول در محصولات بدون نسخه برای تسکین گلو درد های جزئی به طور مثال براق کننده های لب و داروهای تسکین سرفه به کار می رود

2- به عنوان ضد خارش برای کاهش خارش

3- استفاده از این ماده به عنوان ضد درد در اروپا به صورت کرم یا ژل و در آمریکا به صورت شیاف متداول می باشد. کرم های این چنینی حاوی 1 الی 16 درصد منتول می باشند.

4- داروهای ضد احتقان برای سینه و سینوس مثل منتولاتوم Mentholatum

5- در محصولاتی که برای درمان آفتاب سوختگی به کار میروند. (به این دلیل که قطره منتول باعث ایجاد احساس خنکی در فرد میشود.)

6- در کمکهای اولیه برای ایجاد یخ معدنی به عنوان خنک کننده  جایگزین آب در غیاب آب و برق

7- به عنوان یک شل کننده عضلانی، ضد اسپاسم در اندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی

8- ترکیب فوق به درمان انواع مختلفی از بیماری ها کمک به سزایی می کند. از کاربرد های این ماده می توان به کمک به کاهش نفخ، تسکین بخشی بیماری روده ی تحریک پذیر، رفع سو هاضمه و… اشاره نمود. همچنین این ماده می تواند با اثر بخشی بر روی ماهیچه های روده از اسپاسم آن ها جلوگیری کند.

9- این قطره در رفع گرفتگی بینی نیز مفید واقع می شود.

منتیل سالیسیلات

منتیل سالیسیلات استری است که از منتول و سالیسیلیک اسید تهیه می شود. این محصول نیز به عنوان دارو برای التیام دردهای جزئی، درد مفاصل و عضلات به کار می رود.

کاربرد های غیر پزشکی:

1- به عنوان یک حشره کش علیه کنه تراشه زنبور عسل

2- در محصولات آرایشی مثل حالت دهنده های مو که براساس مواد طبیعی ساخته میشوند.

3- در عطرها به منظور افزایش رایحه گل افزوده میشود.

4- منتول به عنوان یک ماده افزودنی به تنباکو در برخی مارک های سیگار به منظور  بهبود عطر و طعم و کاهش التهاب سینوسی ناشی از سیگار کشیدن، هم چنین با افزایش تراکم گیرنده های نیکوتین موجب میشود پتانسیل اعتیاد به تنباکو بالا رود.

5-این ماده از بسیاری جهات شبیه الکل ثانویه عمل می کند.

این ماده توسط عوامل اکسید کننده مثل کرومیک اسید یا دی کرومات اکسید میشود.

6- در افتر شیوها برای از بین بردن احساس سوزش پس از شیو (اصلاح)

 ایمنی:

خوردن قطره منتول خالص به میزان زیاد برای انسان سمی است.

هر ماده ای علاوه بر مزیت های فراوانی که دارد می تواند موجب ایجاد حساسیت ها و عوارضی نیز گردد. در نتیجه توصیه می گردد قبل از استفاده از کرم های حاوی این ماده تست حساسیت آن را انجام دهید.

در صورت مشاهده شدن هر گونه حساسیت در هنگام استفاده از این ماده به پزشک مراجعه نمایید.